We leven in een veeleisende wereld en de omstandigheden zijn zorgelijk. Berichten over crisissen, oorlog, hoge energierekeningen, recordcijfers van ziekteverzuim en personeelstekort stapelen zich op. Het is dus ook niet verwonderlijk dat ik dit merk in mijn coachpraktijk. Veel mensen ervaren druk en hebben last van spanning en stressklachten. Wanneer ik doorvraag komen de verhalen los over de gevoelens van gejaagdheid, werkdruk, paniekaanvallen, slecht slapen en niet kunnen ontspannen. Veel mensen staan altijd “aan”. Met als grote probleem dat ze niet meer “uit” kunnen. En dat is een risico, want als je niets doet en doorgaat, kan dit leiden tot overspannen raken of zelfs een burn-out. Hoe je dat kunt voorkomen, daarover schrijf ik in dit blog.
Hoe herken je het?
Het is niet zo gemakkelijk om in drukke en hectische tijden je grenzen aan te voelen. Dat komt o.a. door je reptielenbrein. Het reptielenbrein is het oudste deel van ons brein en is primair gericht op overleven. Dat was in vroeger tijden heel handig. Wanneer er gevaar dreigde kon je alert reageren en ervoor zorgen dat je overleefde. Heel slim bedacht van je brein. Door alert op stresssignalen te reageren overleefde je noodsituaties.
Tegenwoordig ervaren we door de toegenomen stress veel vaker “noodsituaties”. Het stressgevoel maakt je reptielenbrein wakker en zorgt er daardoor voor dat de spanning toeneemt in je lichaam. Dat maakt ook dat je vaker naar alcohol, suiker en vet eten grijpt. En dat je totaal geen zin hebt om gezondere keuzes te maken qua voeding en beweging. Dit gebeurt allemaal onbewust, vanuit je oerinstinct. Misschien herken jij ook wel bij jezelf dat je in drukke tijden echt het gevoel hebt dat je toe bent aan dat glaasje wijn, die zak chips of snoep. En dat je liever op de bank ploft dan dat je gaat hardlopen.
Trek in alcohol, vet eten of chips kan een signaal zijn van teveel stress.
De hoeveelheid druk en stress die jij ervaart op een dag heeft invloed op de hoeveelheid spanning in je lichaam. Daarom is het ook zo belangrijk om regelmatig te pauzeren en bewust de spanning los te laten. Doe je dat niet, dan bouwt die spanning zich steeds meer op in je lichaam en lukt het uiteindelijk niet meer om die spanning los te laten. Dat merk je dan bijvoorbeeld door nek-, schouder- en rugklachten, hoofdpijn, maagpijn, etc. De zogenaamde “vage” klachten waarvoor bij de huisarts vaak geen oorzaak gevonden wordt. Het zijn eigenlijk signalen van je lichaam dat je rust moet nemen en moet ontspannen, maar voor die rust gunnen we ons geen tijd.
“Luister naar het fluisteren van je lichaam, zodat het niet hoeft te schreeuwen”
Wat kun je doen om problemen door stress te voorkomen?
Op zich is stress niet meteen een probleem. Sterker nog een beetje stress is goed. Het zorgt ervoor dat je presteert. Denk maar aan de gezonde spanning die je voelt wanneer je bijvoorbeeld moet spreken in het openbaar. Die zorgt er dan juist vaak voor dat het beter gaat. Stress heeft dus een negatief imago, maar dat is niet terecht. Pas wanneer je langere tijd teveel stress ervaart, dan wordt het ongezond.
Het lastige is dat het bij iedereen net even anders werkt. Je zult dus bij jezelf na moeten gaan welke signalen bij jou opspelen als de stress teveel wordt. Om dat te merken, is het belangrijk om even stil te staan. En juist dat is lastig als je druk bent en gestresst. Ik vergelijk het weleens met de hamster in een tredmolen. Juist in drukke tijden heb jij de neiging om maar door te gaan. Sterker nog, het voelt dan heel oncomfortabel om niks te doen. Door de gejaagdheid blijf je maar doorgaan, uit een soort automatisme. En stilstaan doe je dan juist niet. Daarom is het belangrijk om er een gewoonte van te maken om regelmatig te ontspannen en niks te doen. En dan ook stil te staan bij hoe het nu echt met je gaat. Dat is de eerste stap.
“Have you ever been too busy to stop for gas?” – Covey
Bouw tijd in om af en toe stil te staan
Tijd nemen om te reflecteren is de belangrijkste stap om problemen door stress en spanning te voorkomen. En dat hoeft helemaal niet zoveel tijd te kosten. Vaak geef ik de mensen die ik coach het advies om elke ochtend 5 minuten reflectietijd te nemen. Ga in die 5 minuten even rustig zitten en check hoe het met je is. Laat je telefoon weg en kijk naar buiten. Het werkt nog beter als je er een notitieboekje bij pakt en jezelf de vraag stelt hoe het echt met je gaat. En probeer op dat moment die vraag niet met je hoofd te beantwoorden, maar ga bewust naar je ademhaling en je lijf.
- Wat valt je op?
- Hoeveel spanning en vermoeidheid voel je?
- Heb je echt zin om de dag te starten?
- Heb je voldoende energie voor wat er op het programma staat?
“Je kunt beter niets doen, dan druk te zijn met niets”
Lao Tze
Wanneer is bij jou de stress teveel?
Wanneer je jezelf aanleert om dagelijks 5 minuten stil te staan bij hoe het echt met je gaat, ga je waarschijnlijk je persoonlijke alarmsignalen herkennen. Wat je ook kunt doen is het volgende:
maak eens een lijstje van dingen waaraan je bij jezelf kunt herkennen dat je onder spanning staat of gestresst bent.
Dat kunnen fysieke signalen zijn zoals pijn in je nek, hoofd, buik, rug of schouders. Het kan ook zijn dat je minder goed gaat slapen of sneller uitvalt naar je dierbaren, het bekende korte lontje. Ook langer op je telefoon doelloos scrollen of series bingen op Netflix kunnen signalen zijn zijn van stress en vermoeidheid. Net als ongezonde keuzes maken qua eten en drinken en het afzeggen van sociale activiteiten en sportclubs. Op het moment dat jij ’s morgens 5 minuten reflecteert, pak dan dit lijstje erbij en kruis aan welke van die signalen je herkent. Hoe meer signalen je aankruist, hoe belangrijker het is om er iets aan te doen.
Er zijn meer keuzes dan je denkt
Wanneer je druk bent en als het ware als een hamster in een tredmolen door je dag gaat, denk je ook dat alles evenveel prioriteit heeft en noodzakelijk is. In feite is dat niet waar, er zijn namelijk meer keuzes dan je denkt. Niet alles moet en niet alles is even belangrijk. En soms verdoe je ook kostbare tijd aan dingen die je helemaal geen energie geven. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de schermtijd op je telefoon, televisiekijken, rookpauzes, etc. Durf jij eerlijk te kijken naar je tijdsbesteding? En weet jij van jezelf wat je nodig hebt om je energielevel hoog te houden? En hoeveel tijd per week besteed je aan die energiegevende activiteiten?
Durf de keuzes te maken die voor jou belangrijk is. Loop jij graag hard om je hoofd leeg te maken, plan dit dan ook in. Laad jij juist op van sociale activiteiten met vrienden? Zorg dat er tijd ingeruimd wordt hiervoor. Er kan meer dan je denkt, als je maar weet welke keuzes voor jou belangrijk zijn om de stress los te laten.
“Either you run the day or the day runs you, you choose”
Durf hulp in te schakelen
Helaas weet ik uit eigen ervaring dat het lastig is om zelf in te zien dat je richting je grenzen gaat. Soms ziet een ander het eerder dan jij. Wanneer jouw collega’s of dierbaren hun zorgen over je uiten, ben jij vaak de eerste die het wegwuift. Je denkt ook echt dat je nog aan de goede kant van de streep zit. Ik weet hoe het werkt. Daarom benadruk ik vaak in mijn blogs en op social media het belang om hulp in te schakelen voordat je te laat bent. Je bent niet zwak als je aangeeft dat het niet goed gaat. Sterker nog, het is juist een teken van kracht om je grenzen te durven stellen.
Twijfel jij over jouw situatie, plan dan gerust eens een vrijblijvende afspraak. Ik kan je snel inzicht geven en je ook direct helpen met concrete tips voor jouw persoonlijke situatie. Je gaat hier naar mijn agenda voor het inplannen van een vrijblijvend gesprek. Op mijn website vind je ook een stresstest waarmee je in 5 minuten kunt checken of jij last hebt van chronische stressklachten. Je vindt die gratis stresstest hier.
Wil je je leven echt constructief verbeteren?
Heb jij al vaker allerlei tips geprobeerd en verval je toch steeds weer in je oude patroon? Overweeg dan mee te doen met mijn Programma Moeiteloos Leidinggeven. Ik help je dan in een gericht stappenplan echt blijvend moeiteloos te werken en te leven. Kijk op de informatiepagina op mijn website: Programma Moeiteloos Leidinggeven.
Vind je mijn blogs leuk om te lezen?
Abonneer je dan op mijn blogs. Je ontvangt dan altijd mijn blogs direct in je mailbox. Op mijn blogpagina kun je je hiervoor inschrijven. Dan mis je nooit meer mijn inspirerende blogs.
Ook waardeer ik het zeer als je een reactie geeft op mijn blogs wanneer ik ze deel op LinkedIn, Instagram en Facebook. Je ondersteunt daarmee de zichtbaarheid van mijn bedrijf.
